بیمارستان شهدای سلامت ملارد

آشنایی با زایمان طبیعی

اگرشما باردار هستید، قطعا احساسات مختلفی مانند ترس، هیجان و خوشحالی را لحظه‌به‌لحظه تجربه می‌کنید. به نوع فعالیت‌های خود بیشتر دقت می‌کنید، به درست غذا خوردن خود بیشتر توجه دارید تا جنین شما بدون هیچ مشکلی رشد کند و زایمان خوب و بارداری خاطره‌انگیزی را تجربه کنید

. منظور از زایمان طبیعی بدون درد چیست؟

در زایمان طبیعی بدون درد، تزریق توسط متخصص بیهوشی انجام می‌شود تا مادر در طول آن خود هیچ دردی را احساس نکند. شاید برخی از افراد تصور کنند که در این روش، مانند سزارین بی‌حس می‌شوند، اما اینگونه نیست، مادر باردار تنها بی‌درد می‌شود و قادر به انجام هر حرکتی خواهد بود. می‌توان گفته این روش شبیه به یک معجزه‌، برای خانم‌هایی شده که انتخابشان زایمان طبیعی است و به‌دلیل ترس از درد این روش را انتخاب نمی‌کنند. هنگامی که پزشک متخصص، تزریق را برای مادر انجام می‌دهد، در حین انجام تزریق نیز مادر درد چندانی احساس نمی‌کند.

روشهایی که برای کاهش درد زایمان بکار می روند عمدتا به دو گروه تقسیم می‌شوند:

روشهای دارویی و غیر دارویی

روش اول:

بی دردی غیر داروئی روش‌هایی که بدون استفاده از داروی بی‌حسی و با استفاده از مهارت مادر موجب می‌شود که وی بتواند زایمان خود را آگاهانه هدایت کند در این حالت، زن باردار قادر است که احساس درد زایمان را به حداقل برساند؛ این روشها که اثرات آن ثابت شده است و در بیمارستان شهدای سلامت ملارد اجرا می گردد شامل موارد زیر است :

1- مهارت‌های تنفسی، تن آرامی: گرچه کاربرد تکنیک‌های تنفسی مناسب درطی مراحل زایمان باعث شلی عضلانی نیز می شود اما مهمترین تاثیر و هدف تکنیک ها کاهش درد با تمرکز به تنفس حین مراحل زایمان است که باعث می شود سلولهای مغزی که محل ثبت تحریکاتی مانند درد هستند با این پیام ها نیز مشغول شوند و لذا پیام درد کمتر ثبت می شود؛ هماهنگی بین تنفس، تن آرامی بدن و تمرکز و تجسم حین مراحل زایمان فکر زن باردار را از درد منحرف می کند، بنابراین توصیه می شود زن باردار با تمرین مداوم ذهن و بدن خود را آماده کند.

2- قرار گرفتن در وضعیت‌های مختلف در زمان درد: تغییر وضعیت موجب رفع خستگی، راحتی بیشتر و گردش خون بهتر می شود. زن باردار می تواند به دلخواه خود، هر حالتی که راحت تر است (مانند نشسته، ایستاده، خوابیده، درازکشیده و یا راه رفتن) را انتخاب کند. آزادی در انتخاب وضعیت موجب می شود تا توانایی وی برای تحمل درد زایمان افزایش یابد واحساس رضایت و خشنودی کند.

3- تمرکز، تجسم خوشایند، احساس شادمانی و انحراف فکر: زن باردار در حین دردهای زایمانی فشار جسمی و روانی زیادی را متحمل می شود که با فکرکردن به خاطرات خوشایند و انحراف فکر، تفکرمثبت، اعتماد به نفس که بر روی ذهن تاثیر می گذارند می تواند احساس درد را به حداقل برساند.

4- آوای قرآن یا موسیقی: شنیدن آوای قران بیش از موسیقی، در چهار ساعت ابتدای مرحله فعال زایمانی از شدت درد می‌کاهد؛ براساس روایات واحادیث ائمه وبزرگان دین اسلام جهت کاهش دردهای زایمانی ادعیه و دستورالعمل های خاص و متفاوتی، ازجمله تکرار آیه 35 از سوره آل عمران یا قرائت سوره های مریم، انشقاق از قران درطول مدت زایمان توصیه شده است.

5- سرمای سطحی: در این روش استفاده از کیسه آب یخ یا تکه های یخ بر روی قسمتی از دست که بین انگشت اشاره و شصت می باشد (نقطه هوکو) توصیه می شود. این روش طبق تحقیقات انجام شده می تواند بر تجربه زایمان تاثیر مثبت داشته و راهکاری جهت کاهش درد زایمان باشد.

6- زایمان درآب: یکی از روشهای غیردارویی استفاده از وان آب گرم است؛ آب گرم برای کاهش درد، آرامش و راحتی مادر در طی زایمان مفید است. آب گرم موجب کاهش درد و اضطراب و پیشرفت زایمان می‌شود؛ در استفاده از آب گرم مادر باید 1 تا 2 ساعت در آبی که درجه حرارت آن نزدیک به درجه حرارت بدن است، قرار بگیرد؛ وقتی مادر در وان آب گرم قرار می‌گیرد آب گرم موجب کاهش احساس فشار وزن رحم بر بدن مادر شده و باعث پیشرفت سریعتر زایمان می‌شود؛ استفاده از وان آب گرم در طی زایمان بی‌خطر است و عوارض شناخته شده‌ای در استفاده از وان آب گرم بر روی مادر و نوزاد نشان داده نشده است.

7- لمس و ماساژ: این روش راهی برای آرام کردن است؛ مدارکی دال بر انتقال انرژی از طریق لمس موجود است. نوازش اطمینان بخش و دوستانه قسمت گونه و موها، درآغوش گرفتن، ماساژ نواحی دست، کمر، باسن و سایر قسمت های بدن توسط همراه می تواند موجب کاهش درد وتسکین زن باردار شود. ماساژ درطی مراحل زایمان میانگین شدت درد را کاهش می دهد.

8 - تحریک الکتریکی عصب از راه پوست: در این روش یک دستگاه الکتریکی مخصوصی برروی کمر نصب می شود و با فرستادن امواج، موجب کاهش درد هنگام انقباضات رحم می گردد. استفاده از این دستگاه شدت درد حین زایمان را بدون هیچگونه اثر مضری بر روی مادر و جنین کاهش میدهد.

9- آروماتراپی: استفاده از اسانس های روغنی مشتق از گیاهانی مانند اسطوخودوس وگل یاس و شمعدانی به روش ماساژ در حین زایمان، روی ذهن مادران تاثیر داشته و باعث کاهش درد می شود؛ حتی وقتی اسانس‌های روغنی مانند اسطوخودوس در هوا پخش شده و توسط ریه ها در بین انقباضات رحمی تنفسی شوند باعث کاهش درد می‌شوند.

10- رفتارهای حمایتی توسط همراه یا ماما: حمایت مداوم در درد زایمان بعنوان یکی از انواع رفتارهای حمایتی، توسط ماما یا همراه آموزش دیده ارائه می‌شود و شامل مجموعه‌ای از حمایت روانی فیزیکی، دادن اطلاعات مورد نیاز و پاسخگویی به سؤالات مادر است؛ این حمایت‌ها در گذشته بصورت سنتی توسط زنان دیگر انجام شده است. حمایت مداوم علاوه بر کاهش درد باعث کاهش استفاده از روش های بی حسی و بیهوشی و سزارین می شود و در مقابل میزان رضایتمندی از تجربه زایمان افزایش می یابد. اثر این روش بویژه وقتی که حمایت توسط افرادی غیر از کارکنان بیمارستان انجام می ‌یرد بیشتر است؛ از آنجایی که روشهای غیر دارویی نیز نیازمند آموزش و فراگیری مهارت است، برای انتخاب هر یک از آنها حتما با پزشک یا ماما مشورت شود.

روش دوم :

بی دردی دارویی سه روش بی دردی دارویی در زایمان طبیعی وجود دارد

روش تزریق مخدر : به وسیله تعدادی از داروها با استفاده از تزریق وریدی انجام می شود که در صورت امکان به صلاحدید پزشک متخصص زنان تزریق می گردد و باعث کاهش حس درد در مادر می گردد. روش استنشاقی : این روش یک روش بدون درد و بی خطر است که زایمان با گاز انتونوکس صورت می گیرد. و مادر بسته به تمایل خودش در حین درد از گاز استنشاق می نماید .

روش جراحی : شامل روش اسپاینال یا بی حسی از کمر و روش اپیدورال می باشد که توسط متخصص بیهوشی قابل انجام می باشد .

در بیمارستان شهدای سلامت ملارد روش اسپاینال درحال اجرا می باشد . در صورت تمایل مادر در مرحله ی مشخصی از زایمان بی حسی نخاعی تزریق و برای مدت 2 الی3 ساعت احساس درد به صفر می رسد .و سپس در مرحله ی آخر زایمان نوزاد متولد می گردد.

عوارض اسپاینال : تب ،خارش ، افت فشار خون ،تهوع ،استفراغ ،سردرد و عفونت از عوارض احتمالی بی دردی به روش اسپاینال می باشد که با رعایت اصول پزشکی قابل پیشگیری و درمان می باشند

سوالات متداول :

1-آیا برای بی‌حسی نخاعی (اسپاینال و اپیدورال) آمپول در نخاع وارد می‌شود؟

خیر، به‌هیچ‌وجه سوزن به داخل نخاع وارد نمی‌شود و صرفاً اسم آن بی‌حسی نخاعی است. سوزن در بی‌حسی نخاعی، بین مهره‌های کمری یک تا پنج وارد می‌شود. سوزن برای بی‌حسی بین مهره‌های کمری وارد می‌شود و این در حالی است که نخاع در مهره یک کمری تمام می‌شود. بی‌حسی نخاعی در سطوح پایین‌تر یعنی بین مهره دوم و سوم، بین مهره سوم و چهارم و حتی بین مهره چهارم و پنجم تزریق میگردد.در واقع فاصله ای حدود ۵ الی ۶ سانتی‌متری بین نخاع و قسمتی که سوزن وارد می‌شود، وجود دارد و به هیچ عنوان سوزن داخل نخاع زده نمی‌شود به همین جهت مادران نباید استرس بی‌مورد دراین‌باره مانند فلج شدن داشته باشند.

2-چگونه می‌توان از سردرد پس از بی‌حسی اسپاینال جلوگیری کرد؟

در خصوصی جلوگیری از سردرد پس از اسپاینال، بستگی به تبحر دکتر بیهوشی دارد. هرچه تبحر پزشک بیهوشی بیشتر باشد احتمال وارد کردن دفعات سوزن کمتر خواهد بود، در واقع با یک یا دو بار وارد کردن سوزن چنین عارضه‌ای برای مادران ایجاد نمی‌شود اگر سردرد برای مادران پس از زایمان رخ داد به آنها توصیه می‌شود، ۸ تا ۱۲ ساعت پس اززایمان مستقیم رو به بالا بخوابند، سر باید در موقعیت خاصی باشد که دراین‌باره پزشک برای آنها توضیح خواهد داد. جهت رفع این مشکل راه‌حل‌های زیادی وجود دارد که شامل مصرف مسکن‌های قوی و مصرف کافئین فراوان است . به‌طور کلی این نکته را به یاد داشته باشید که سردرد عمدتاً در روش بی‌حسی اسپاینال در سزارین بیشتر مشاهده می‌شود.